INVESTICIJE U VJEŠTAČKU INTELIGENCIJU KAO POKRETAČ ODRŽIVOG RAZVOJA MALIH I SREDNJIH PREDUZEĆA U BOSNI I HERCEGOVINI
Abstract:Vještačka inteligencija (AI) mijenja poslovanje malih i srednjih preduzeća (MSP) omogućavajući automatizaciju, prediktivnu analitiku i efikasnije odlučivanje, čime doprinosi njihovoj konkurentnosti i održivosti. U Bosni i Hercegovini, gdje MSP čine preko 60% zaposlenosti, AI ima potencijal da unaprijedi ekonomske, ekološke i društvene aspekte održivog razvoja. Ovaj rad istražuje obim i strukturu investicija u AI među MSP u BiH te njihov utjecaj na održivo poslovanje. Podaci su prikupljeni anketom među 40 preduzeća iz sektora trgovine, proizvodnje i usluga, a analizirani su u softveru SPSS korišćenjem deskriptivne statistike, korelacione analize i višestruke regresije. Rezultati pokazuju da samo 20% MSP koristi AI alate, poput chatbotova i analitičkih platformi, uglavnom zbog visokih troškova, nedostatka stručnog znanja i ograničene institucionalne podrške. Preduzeća koja ulažu u AI bilježe smanjenje operativnih troškova za 10–20%, bolje upravljanje resursima, smanjenje otpada i poboljšanu kvalitetu usluga. Rad ukazuje na ključne prepreke, uključujući nedostatak stručnjaka i pristupa EU fondovima, te predlaže mjere poput subvencija, besplatnih obuka i saradnje s IT sektorom. Zaključuje se da investicije u AI pružaju MSP priliku za tehnološki napredak i dugoročnu održivost u globalno konkurentnom i digitalizovanom tržištu, uz potrebu za snažnijom podrškom politika.
Keywords: vještačka inteligencija, mala i srednja preduzeća, održivi razvoj, digitalna transformacija, Bosna i Hercegovina